حاشیه‌نشینی چالش جدی در مقابل توسعه پایدار

•   آرشیو : زمستان 1403
•   کد پذیرش : 20048
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : | محسن توده رنجبر، فاطمه عراقی
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : حاشیه نشینی، زاغه نشینی، ‌آلونک نشینی، ‌کوخ نشینی، ‌کپرنشینی، ‌جملگی مترادف یکدیگر هستند. و به محله های مسکونی غیرمتعارف و متداول شهری گفته می‌شوند. در واقع بخشی از شهر که در آن ویرانی یا نارسایی عرصه خدمات درمانی، ‌تراکم زیاد جمعیت در واحد های مسکونی، ‌فقدان آسایش لازم می‌تواند به عنوان منطقه زاغه نشین معرفی شود. معمولاً حاشیه نشینی در شهرهایی که پذیرای جمعیت اضافی در بافت اصلی خود نیستند رشد می‌کند و عده کثیری از مهاجرین با سکونت درزاغه های اطراف شهر به کارهای غیرتولیدی کشانده می‌شوند. پیامد گسترش شهرنشینی سریع در ایران، پیدایش شهرهای بزرگ و ایجاد محله های حاشیه نشین با بافت نابسامان و مسکن نابهنجار است که ساکنان آن معمولاً مهاجران روستایی یا قشرهای کم درآمد شهری هستند که به مشاغل کاذب و حاشیه‌ای می‌پردازند. حاشیه‌نشینی فضایی، مولود حاشیه‌نشینی اقتصادی ـ اجتماعی آن بخش از جمعیت است که ساکن این محله‌ها می‌باشند. آنها از مشارکت اجتماعی و تعلق شهروندی پایینی برخوردارند و از خدمات ارائه شده در این محلات به هیچ وجه راضی نیستند. با توجه به گسترش فقر و بیکاری حاشیه نشینان بیشتر در معرض آسیب های اجتماعی اند، آنان مسائل و مشکلات زیادی دارند که لازم است مسئولان در رفع و حل این مشکلات اقدامات جدی نمایند و به خواسته‌ها و نیازهای ساکنان این مناطق، به عنوان شهروند توجه نمایند. زیرا، فقر فرهنگی و مشکلات مالی ساکنان این مناطق و در حاشیه بودن آنها از یک سو و دیدن زندگی شهرنشینانی که از امکانات زندگی امروزی بهره مند هستند از سوی دیگر، سبب ایجاد نارضایتی عمیق در بین این بخش از قشرهای جامعه می‌شود و این امر گاه می‌تواند همچون بشکه باروت برای ایجاد آشوبهای اجتماعی عمل کند. زیرا تداوم فقر و فلاکت بینوایان بدون واکنش سیاسی نخواهد بود و خشونت های جنایت آمیز را افزایش می‌دهد.
•   لیست منابع : [1] آریافر، شهره، 1401، حاشیه‌نشینی و توسعه سیاسی - اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات سرو اندیشه
  [2] افشاری، عبدالرحیم، 1398، زندگی حاشیه‌نشینی، علل، پیامدها، راهکارهای آن، چاپ اول، اصفهان، انتشارات کاشف علم
  [3] احمدی، احمد، 1397، حاشیه نشینی و بزهکاری، چاپ اول، تهران: موسسه فرهنگی - حقوقی سینا، انتشارات حقوقی
  [4] پیران، پرویز، ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸، شهرنشینی شتابان و ناهمگون: مسکن نابهنجار اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره‌های ۱۲ الی ۲۴.
  [5] پیران، پرویز، ۱۳۷۳، آلونک نشینی در ایران: دیدگاه های نظری، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره های ۸۷ ـ ۸۸ .
  [6] پیران، پرویز، ۱۳۷۴، آلونک نشینی در ایران، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره های ۹۶ـ ۹۱
  [7] پیران، پرویز، ۱۳۸۰، تحلیل جامعه شناسی از مسکن شهری در ایران، اسکان غیررسمی، نامه انجمن جامعه شناسی ایران شماره ۶
  [8] پیران، پرویز، ۱۳۸۰، اجتماعات آلونکی، پدیده‌ای فراتر از حاشیه و حاشیه‌نشینی، ماهنامه شهرداری‌ها، ش ۳۲
  [9] پیران، پرویز، ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱، جنبش های اجتماعی شهری با نگاهی به شرایط ایران، ماهنامه آفتاب، شماره های ۲، ۴، ۶، ۹، ۱۱، ۱۲ و ۱۵
  [10] ترک، رضا، 1397، حاشیه‌نشینی، چاپ دوم، خرم آباد، انتشارات اردی‌بهشت جانان
  [11] حاتمی‌نژاد، سیدحسین، سلطانی‌شاهپور، مرضیه، مولائی، حسین، 1401، بد مسکنی در تهران، چاپ اول، تهران، انتشارات ویان
  [12] ساعدی دویسه، سعدی، 1400، حاشیه‌نشینی چالش جدی در مقابل توسعه پایدار، چاپ اول، تهران، انتشارات گروه آموزشی مدرس: سنجش و دانش
  [13] صالحی امیری، سیدرضا، خدائی، زهرا، 1390، حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی: چالش‌ها و پیامدها، چاپ اول، تهران، انتشارات ققنوس
  [14] غلامی، یونس، کشاورز، حسین، 1401، مهاجرت و دگرگونی اقتصادی - سیاسی: ریشه‌ها و پیامدهای مهاجرت روستائیان به شهر، چاپ اول، تهران، انتشارات اساتید دانشگاه
  [15] کاکویی دینکی، عیسی، 1400، حاشیه‌نشینی و جرم، چاپ اول، تهران، انتشارات به‌اندیش
  [16] لوئیس، اسکار، ۱۳65، فرهنگ فقر و شناخت آن، ترجمه رجبعلی حاسبی، چاپ اصل، تبریز، انتشارات نوبل
  [17] ناظمی، ایوب، حسنوند، پیمان، فولادوند، احسان، 1400، بحران شهری (چالش پیش روی مدیریت شهری)، چاپ اول، تهران، انتشارات نارون دانش
  [18] نقدی، اسداله، ۱۳۸۶، حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی (جهان چهارم)، چاپ اول، همدان، نشر فن آوران
  [19] نقدی، اسداله، صادقی، رسول، حاشیه نشینی چالشی فراروی توسعه پایدار شهری با تاکید بر شهر همدان، فصلنامه رفاه اجتماعی سال پنجم شماره ۲۰، ۱۳۸۵، صفحه ۲۱۳ـ ۲۳۳
  [20] هاشمی، عبدالرسول، 1401، فقر شهری: مفاهیم، نظریه‌ها و رویکردها، چاپ اول، تهران، انتشارات نارون دانش
  [21] Chowdhury, Farhat. Jahan and A. T. M. Nuri, Amin (2011) “Environmental assessment in slun, improvement programs: Some evidence fram a stady on infrastructure projects in two Dhaka slums “Environmental Impact Assessment Review Volume 26, Issue 6, Augu
  [22] Gulyani, Sumila and Debabrata, Talukdar (2011) Slum Real Estate: The Low _ Quality High _ Price Puzzle in Nairobi s Slum Rental Marker and its Implications for Theory and Practice World Development Volume 36, Issue 10, October 2008, Pages 1916 _ 1937
  [23] Harris. Richard (2010) SIUMS. International Encyclopedia of Human Geography Pages 157 _ 162
  [24] Javier Martines, Gora Mboup, Richard Sliuzas, (2008) Alfred Stein Trwnds in urban and slum indicators across developing world cities, 1990 _ 2003, Habitat International 32, 86 _ 108.
  [25] Moitra, M. k. (2015) Enviromental Improvement in Great Britain ؛ Vol. 26, No. 3, pp. 253 _ 257
  [26] Un, Habitat (2009) The Challenge Of Slums. Global Report on Human Settlements, United Nations Human Settlements Programme, Earthscan Publications Ltd London and Starling, VA
  [27] UNDP (2009) Annual Report, United Nations Human Settlements Programme.
•   کلمات کلیدی به فارسی : حاشیه نشینی، زاغه نشینی، ‌آلونک نشینی، ‌کوخ نشینی، ‌کپرنشینی.
•   چکیده مقاله به انگلیسی :
•   کلمات کلیدی به انگلیسی :
•  صفحات : 37-54
•   دانلود فایل ( 1.23 MB )