نگاهی به تاریخ ادبیات معاصر افغانستان

•   آرشیو : پاییز 1399
•   کد پذیرش : 2567
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : | کبری کریمی
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : از آنجا كه در هر كشوري ميان اوضاع سياسي و اجتماعي با هنر و ادبيات، رابطه اي دوسويه و مبني بر تأثير و تأثر متقابل برقرار است، در پژوهش حاضر نخست به صورت مختصر دربارۀ كشور افغانستان و اوضاع تاريخي و سياسي اين سرزمين ازگذشته تا امروز سخن گفته ايم و سپس تأثير عوامل سياسي و تاريخي بر فرهنگ و هنرو به ويژه ادبيات اين كشور را بيان نموده ايم؛ با توجه به آشفتگي اوضاع سياسي و اجتماعي افغانستان، بسامد حضور درونماية (جنگ) و پس از آن، (مقاومت) در شعر شاعران، بسيار زياد و كاربرد مضون (آشتي) در كلام آن ها بسيار ناچيز است و سخن سرايان افغانستاني چه در داخل اين كشور و چه خارج از آن، اعتلاي فرهنگ و ادب، و پرداختن به اوضاع سياسي و اجتماعي وطن شان را وجهة همت خويش قرار داده اند.
•   لیست منابع : [1] آذرمهر، حسن . آه دیوانه زود می میرد. حلقۀ فرهنگی زلف یار( به کمک مالی ژکفر حسینی)، کابل: مطبعۀ مسلکی افغان،1387.
  [2] آروین، نقیب . مرگ بر الفبا. تهران: نشر عرفان، چاپ اول ،1385.
  [3] آرزو، عبدالغفور. چگونگی هویت ملی افغانستان. تهران: نشر عرفان ،1382.
  [4] آهنگ، محمدکاظم. سیر ژورنالیزم در افغانستان. کابل: نشر انجمن تاریخ و ادب افغانستان، اکادیمی کابل،1349
  [5] ابتهاج، هوشنگ (ه . ا . سایه) . تاسیان . تهران: نشر کارنامه، چاپ اول ،1385.
  [6] ابراهیمی، محبوبه . بادها خواهران من اند. چاپ اول، تهران: انتشارات سورة مهر، چاپ اول ،1387.
  [7] احمدي، سید نادر. گل پیراهن سارا. چاپ اول، تهران: نشر عرفان، چاپ اول ،1382.
  [8] افغانی نویس، عبداﷲ . لغات عامیانۀ فارسی افغانستان . بلخ: مؤسسۀ تحقیقات و انتشارات بلخ، چاپ دوم ،1379.
  [9] اﷲیف، نعمت و هاشم، رحیم . شاعران افغانستان . مطبعۀ مرکزي وزارت مدنیت رسس تاجیکستان . اندازة کاغذ:
  [10] 70×92 . استالین آباد: نشریت دولتی تاجیکستان ،1959م.
  [11] انوشه، حسن. دانشنامۀ ادب فارسی . جلد 3. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ دوم ،1381.
  [12] اوحدي، علی . نگاهی به ادبیات معاصر دري در افغانستان . تهران: انتشارات کانون فرهنگ ایران،1372ش/
  [13] 1992م.
  [14] باختري، واصف. مویه هاي اسفندیار گمشده . پیشاور پاکستان: بنیاد نشراتی پرنیان، چاپ اول ،1379.
  [15] و آفتاب نمی میرد (مجموعه شعر) . کابل: مطبعۀ دولتی، حوت ( اسفند) 1372.
  [16] بارق شفیعی، محمدحسن. ستاك . کابل: مطبعه دولتی، چاپ دوم ،1377.
  [17] پژواك، عبدالرحمن . بانوي بلخ . افغانستان: انتشارات پژواك، چاپ اول ،1379.
  [18] تحسین، خالده . ابر کوچک غزل . افغانستان، چاپ اول ،1381.
  [19] توللی، فریدون. شعلۀ کبود ( منتخب پنج دفتر شعر) . تهران: انتشارات سخن، چاپ اول ،1377.
  [20] توفیق، عبدالحسین . خطی در دشت . شمارة 257 . [بیجا] : انتشارات وزارت اطلاعات و کلتور ج. ا ، مطبعۀ دولتی، شعبۀ مانوتایپ ،1377.
  [21] حبیبی، عبدالحی . تاریخ مختصر افغانستان . کابل: انجمن تاریخ افغانستان،[ بی تا].
  [22] حسنزاده، مسعود . امضاء محفوظ . خانه ادبیات جوان . هرات: نشر مهر حبیب، چاپ اول ،1385.
  [23] حسینی، سید عاصف . من در اثر ماه گرفتگی . تهران: نشر عرفان، چاپ اول ،1387.
  [24] حسینی، نعمت . سیماها و آواها . جلد اول . کابل: انتشارات وزارت اطلاعات و کلتور، شمارة 307، 1377.
  [25] حلبی، علی اصغر . تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات فارسی . تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول ،1371.
  [26] حیدري وجودي، غلام حیدر . ارغنون عشق . پیشاور پاکستان: مؤسسه انتشارات الازهر، چاپ دوم ،1381.
  [27] با لحظه هاي سبز بهار . پیشاور پاکستان: مؤسسه انتشارات الازهر ،1384.
  [28] رباعیات و دوبیتیها . پیشاور پاکستان: مؤسسه انتشارات الازهر ،1381.
  [29] سالی در مدار نور . به کوشش احمدزکی بارکزائی . پیشاور: مرکز ثقافت اسلامی ، چاپ دوم ،1380.
  [30] خاوري، محمدجواد . امثال و حکم مردم هزاره . [بیجا] : چاپ و صحافی ایران یکتا ،1380.
  [31] خسته، خال محمد . معاصرین سخنور . به کوشش محمدابراهیم عباسی . مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی کتابخانه . مؤسسه نشراتی انیس .
  [32] خلیق، صالح محمد . بر پاي راه ابریشم . بلخ: انجن اسلامی نویسندگان ولایت بلخ، با همکاري مطبعۀ دولتی بلخ ، آذر 1372.
  [33] سلام به آفتاب . بلخ: شوراي ولایتی اتحادیه نویسندگان بلخ ،1373.
  [34] خلیلی، خلیل اﷲ . آثار هرات . تهران: انتشارات عرفان، چاپ دوم ،1383.
  [35] دائرة المعارف آریانا . 7 جلد . کابل: مطبعۀ دولتی کابل ،1335ش/ 1957م.
  [36] دائرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد اول ( آب آل داوود) . زیر نظر کاظم موسوي بجنوردي . تهران: نشر مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول ،1377.
  [37] دهخدا، علی اکبر ،لغتنامه . زیر نظر محمد معین . دورة 14 جلدي . تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول ،1373.
  [38] رحیمی، محمدبشیر . در شرف ماه . تهران: نشر عرفان، چاپ اول ،1385.
  [39] رضاپور، سلطان عزیز . در امتداد فصل دلتنگی . چاپ اول، پیشاور پاکستان: انتشارات آرش، چاپ اول ،1378.
  [40] رضوي، علی. نثر دري افغانستان. [بیجا] : بنیاد فرهنگ ایران ،1357.
  [41] ژوبل، محمدحیدر . نگاهی به ادبیات معاصر افغانستان . [بی جا] : از نشرات مدیریت معرفی افغانستان، ارتباط فرهنگی ریاست مستقل مطبوعات ،1337.
  [42] سناغزنوي، محمداکبر . تاریخ ادبیات دري . کابل: بنگاه انتشارات و مطبعۀ میوند، زمستان 1385.
  [43] شفیعی کدکنی، محمدرضا. شعر معاصر عرب . تهران: انتشارات سخن، چاپ اول ،1380.
  [44] صور خیال در شعر پارسی . تهران: چاپخانه فاروس ایران، انتشارات نیل ،1350.
  [45] شمیسا، سیروس . آشنایی با عروض و قافیه . تهران: نشر میترا ،1383.
  [46] بیان . تهران: نشر میترا، چاپ سوم از ویرایش سوم ،1387.
  [47] کلیات سبک شناسی . تهران: نشر میترا، چاپ سوم از ویرایش دوم ،1388.
  [48] نگاهی تازه به بدیع . تهران: نشر میترا، چاپ نخست از ویرایش سوم ،1383.
  [49] نقد ادبی . تهران: نشر میترا، چاپ سوم از ویرایش دوم ،1388.
  [50] صابري هروي، سیدجلیل . شعراي عصر حاضر افغانستان . جلد اول . مشهد: نشر نوند، چاپ دوم ،1382.
  [51] صراحت روشنی، لیلا . روي تقویم تمام سال . کابل: مرکز تعاون افغانستان، چاپ اول ،1382.
  [52] صدقی، محمدعثمان . سیر ادب در افغانستان .
  [53] عبدالباقی، محمدفؤاد. معجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم . قم: دفتر نشر نوید، چاپ دوم ،1383.
  [54] عصیان، محمدصادق . نمونه هاي شعر امروز بلخ . مزارشریف: انجمن آزاد نویسندگان بلخ، سرطان (تیر) 1384
  [55] غبار، میر غلام محمد . افغانستان در مسیر تاریخ . تهران: مرکز نشر انقلاب ،1378.
  [56] تاریخ ادبیات افغانستان . قسمت پنجم . کابل: 1330.
  [57] غزالی. احیاءالعلوم . جلد سوم. به کوشش حسین خدیو جم. ترجمۀ مؤیدالدین محمد خوارزمی . تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی . 1372-1374.
  [58] فانی، رازق . پیامبر باران . به اهتمام سر محقق آصف گلزاد . کابل: بنگاه نشراتی امیري، چاپ دوم ،1387.
  [59] شکست شب . کالیفرنیا: چاپ اول ،1997.
  [60] فرخزاد، فروغ . تولدي دیگر (1332 تا 1342ش) . [بیجا] : انتشارات مروارید، چاپ هشتم ،[ بیتا] .
  [61] فرشیدورد، خسرو . دستور مفصل امروز . تهران: انتشارات سخن، چاپ سوم ،1388.
  [62] فروغ، خالده . سرنوشت دستهاي نسل فانوس . پیشاور پاکستان: انتشارات کتابخانۀ سبا، چاپ اول ،1379.
  [63] فرهنگ، میرمحمدصدیق . افغانستان در پنج قرن اخیر . تهران: نشر عرفان، چاپ بیستم ،1388.
  [64] قاري عبداﷲ . کلیات . کابل: [بی تا] .
  [65] کاظمی ، محمدکاظم . پیاده آمده بودم . تهران: انتشارات سوره مهر، مرکز آفرینشهاي ادبی، چاپ سوم ،1388.
  [66] کنفانی، غسان . با شاخههاي زیتون . ترجمۀ علیرضا نوريزاده . تهران: انتشارات چکیده، چاپ اول، پاییز 2537.
  [67] لعل زاد، دکتر غلام محمد . شعر معاصر دري در افغانستان . دهلی: بنیاد فرهنگ و تمدن افغانستان ،1377
  [68] مایل هروي، نجیب . تاریخ و زبان در افغانستان . تهران: مجموعه انتشارات ادبی و تاریخی ،1372.
  [69] مجیر، وهاب . آشفتهتر از باد . انجمن ادبی فرهنگی ظهیرالدین بابر . کابل: مطبعه مسلکی افغان، چاپ سوم 1387
  [70] تا همیشه هاي دیگر . کابل: مطبعه مسلکی افغان ،1387.
  [71] مشیري، فریدون . سه دفتر ( گناه و دریا، ابر و کوچه و بهار را باور کن) . تهران: نشر چشمه، چاپ شانزدهم 1383
  [72] ملک جعفریان، م.ح . شانه هاي زخمی پامیر ( جلوه هایی از ادبیات و هنر افغانستان . تهران: حوزة هنري، چاپ اول،1371.
  [73] مظفري، سیدابوطالب و احمدي، سیدنادر . شعر مقاومت افغانستان . دفتر دوم . تهران: حوزة هنري، چاپ اول ،.1372
  [74] مولایی، محمدسرور . برگزیده شعر معاصر افغانستان . تهران: انتشارات رز، چاپ اول ،1350.
  [75] نادرپور، نادر . چشم ها و دست ها . تهران: انتشارات مروارید، چاپ سوم ،1348.
  [76] سرمۀ خورشید . تهران: انتشارات مروارید، چاپ پنجم ،1382.
  [77] نادري، پرتو . دهان خون آلود آزادي . تهران: نشر عرفان، چاپ اول ،1384.
  [78] لحظه هاي سربی تیرباران . کابل: بنگاه انتشارات و مطبعۀ میوند، چاپ اول ،1382.
  [79] الناعوري، عیسی. ادب المهجر . قاهره: دار المعارف بمصر، الطبعۀ الثالثۀ ،13771/ 1977م.
  [80] نایل، حسین . فهرست کتب چاپی دري افغانستان . کابل: [ بی تا].
  [81] همایی، جلالالدین. فنون بلاغت و صناعات ادبی. 2 جلد در یک مجلد. تهران: دانشگاه سپاهیان انقلاب.1354
  [82] هیوادمل، سرمحقق زلمی . رشد زبان و ادب دري در گسترة فرهنگی پشتوزبانان . پیشاور: اتحادیۀ نویسندگان افغانستان آزاد ،1377ش/ 1997م.
  [83] یاحقی، محمدجعفر . جویبار لحظه ها ( جریان هاي ادبیات معاصر فارسی نظم و نثر ) . تهران: انتشارات جامی ،.1378
  [84] چون سبوي تشنه (ادبیات معاصر فارسی) . تهران: انتشارات جامی ،1374.
  [85] انور، محمد . « فرهنگ دورة هوتکیان و ابدالیان». نگاهی بر نقش فرهنگی افغانستان در عهد اسلامی . (مجموعه مقالات دانشمندان از نشرات سالنامۀ وزارت اطلاعات و کلتور) . کابل: 1355.
  [86] پوهاند داکتر جاوید . نظر اجمالی به«فرهنگ دورة محمدزاییان» . نگاهی بر نقش فرهنگی افغانستان در عهد اسلامی (مجموعه مقالات دانشمندان از نشرات سالنامۀ وزارت اطلاعات و کلتور) . کابل: 1355.
  [87] دولت آبادي، بصیراحمد . «احزاب و جریانهاي سیاسی افغانستان». سراج . سال یکم . شمارة 1.
•   کلمات کلیدی به فارسی : شعر معاصر، ادبیات افغانستان، افغانستان
•   چکیده مقاله به انگلیسی :
•   کلمات کلیدی به انگلیسی :
•  صفحات : 95-111
•   دانلود فایل ( 405.70 KB )